Μηκέτι εκ σου καρπός γένηται - Μεγάλη Δευτέρα

 του Κωστή Μπασογιάννη

Οποιοδήποτε ανθρώπινο πρόσωπο, θεσμός ή κοινωνικό σύνολο δεν παράγει καρπό, είναι καταδικασμένο από ακατάλυτο και αιώνιο ιστορικό κανόνα να αποξηρανθεί. Το ερώτημα είναι ποιος είναι αυτός ο αναγκαίος για την ζωή καρπός, η έλλειψη του οποίου θα κρίνει την επιβίωση ή τον θάνατο των ανθρώπων, των θεσμών, των κοινωνιών, των πολιτισμών.

Σε ένα καθαρά επιπολής επίπεδο, αυτό τής βιολογικής επιβίωσης, θα μπορούσε κανείς να κάνει μια θηριώδη σκέψη, χαρακτηρίζοντας ως άκαρπους τους άτεκνους, εκείνους που δεν διαιωνίζουν το είδος. Ελάχιστα παραπέρα αν εισβάλουμε υποδερμικά, θα βρούμε την φυσική επιλογή που βασίζεται στον ανταγωνισμό για την διάκριση και επιβίωση του πιο δυνατού, του πιο γρήγορου, του πιο ευπροσάρμοστου, του πιο ικανού. Και λίγο πιο βαθειά αν προχωρήσουμε, θα έρθουμε αντιμέτωποι με την πιο απλοϊκή κοινωνική συνείδηση που υπάρχει, εκείνη τής εξασφάλισης των βασικών κανόνων διατήρησης κάποιας λειτουργικής συνοχής τής κοινότητας, με τους νόμους, την ιεραρχία, την πειθαρχία, το καθήκον και τις δικαιικές ή ηθικές διασφαλίσεις. Μέχρι εκεί, τα πράγματα είναι εύληπτα και ευκολονόητα. Και συχνά εκεί εξαντλούνται τα διανοητικά και πνευματικά καύσιμα τής αστικής σκέψης.

Αυτά τα δέκατα του χιλιοστού που προχωρήσαμε προς το βάθος, ερευνώντας κάποια μυστικά που είμαστε υποχρεωμένοι να τα ψαύσουμε στο σκοτάδι, αφού όσο προχωρούμε προς την βάση, προς το θεμελιώδες, τόσο ένας γνόφος καλύπτει τις αισθήσεις μας, μας έχουν ήδη οδηγήσει στο πιο δύσκολο αντικείμενο μελέτης, πιο δύσκολο και πολύπλοκο από όλα τα κοσμογνωστικά θέματα, από όλες τις επιστήμες, τις τέχνες και τις τεχνικές. Την κοινωνία των ανθρώπων.

Αυτή είναι το δένδρο που οφείλει να έχει μονίμως διαθέσιμους καρπούς, αν θέλει να κρατά αυτή την προνομιούχο θέση σε όλο το Σύμπαν. Και μόνο όταν αποκτήσει την ικανότητα τής μόνιμης και σταθερής καρποφορίας, τότε θα κερδίσει και το δικαίωμα να ίσταται αγέρωχη στον αγρό, ζωντανή, ισορροπημένη, θάλποντας, αναπτύσσοντας, τιμώντας εν ελευθερίᾳ, και αξιοποιώντας όλα της τα μέλη εν δικαιοσύνῃ και αγάπῃ, με σεβασμό στην προσωπικότητά τους, με αλληλεγγύη και συνεργασία. Για να γίνει όμως αυτό μέσα στην Ιστορία, που με τους νόμους της που αναπτύσσονται ανάλογα με την φάση που διανύει και με την λογική λειτουργική της συνέχεια οδηγεί νομοτελώς προς μια κοινωνία που αρμόζει σε ανθρώπους και όχι σε κτήνη, υπάρχει ένα προαπαιτούμενο που ο σημερινός προϊστορικός άνθρωπος επιμένει να παραγνωρίζει. 

Το παραγνωρίζει, ενώ του ανετέθη εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια η αποστολή να το ερευνήσει και να το καλλιεργήσει μέσα στην ίδια του την ύπαρξη, και μάλιστα όχι μόνος, αλλά συγκροτώντας κοινότητες αγάπης, κομμούνες απόλυτης αφοσίωσης στον πλησίον, αλλά και επιθετικής καλοσύνης προς τον εχθρό, μέσα από την ακατανίκητη δύναμη που προσφέρει η Πίστη. Είναι το προαπαιτούμενο τής βαθύτερης αυτοεξερέυνησης και τού ισόβιου αγώνα τόσο με τους προσωπικούς του δαίμονες, όσο και με κάθε ιστορικό παράγοντα που διαλύει την κοινωνία. Για το πρώτο από αυτά τα δύο, που οι Χριστιανοί βιώνουμε ως προσωπική καλλιέργεια των αρετών και πάλη με τους προσωπικούς μας δαίμονες, απαιτείται πολύ βαθύτερη ανακάλυψη και γνώση τής ψυχοσωματικής μας φύσης μέσω μιας άσκησης αδιάλειπτης. Αυτή όμως η άσκηση δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για το δεύτερο, την ιστορική πορεία προς την ενοποίηση των κοινοτήτων, των τάξεων, των φυλών, των εθνών. Ίνα πάντες εν ώσι. Την άρση των φυγόκεντρων εθνικών, φυλετικών και ταξικών τάσεων που διαλύουν το σώμα τής ανθρωπότητας, με διαλύτη ένα και μόνο τρομακτικό αμάρτημα: την νοσηρά αντικοινωνική απληστία σε δόξα και αγαθά. Αυτή χαρακτηρίζει τον ψυχισμό και την αλλοτριωμένη κοινωνική αντίληψη συγκεκριμένου είδους ανθρώπων που δεν γεννιέται έτσι, αλλά, όπως πιστεύουμε οι κομμουνιστές, διαμορφώνεται μέσα από κοινωνικές συνθήκες. Που με την σειρά τους επιδρούν πάνω στο κτηνώδες, πρωτόγονο τμήμα τού ψυχισμού μας.

Αυτό το νοσηρό, παραφύσιν πρότυπο που διαμορφώνεται ιστορικά εδώ και χιλιετίες, είναι ο αντίπαλος τόσο στο εσωτερικό επίπεδο, όσο και στον κοινωνικό στίβο μάχης. Αυτό το πρότυπο είναι που κάνει το δένδρο να μην καρποφορεί και εμάς τους ίδιους να απορούμε κατά καιρούς: «Μα γιατί μας ξεράθηκε; γιατί μας άφησε έρημους και απογοητευμένους εκείνο το ιδανικό από το οποίο τόσα περιμέναμε; Το χωριό μας, το έθνος μας, η συναγωγή μας, η εκκλησία μας, η συνδικαλιστική μας ένωση, το σοβιέτ μας, το κοινοβούλιό μας, η επαναστατική μας κεντρική επιτροπή, η σεπτή ιεραρχία μας, ο αμυντικός μας συνασπισμός, η ιδεολογία μας, η διεθνής μας»; Η άκαρπος συκή μας, δεν ειναι ικανή να δώσει τους καρπούς της όταν ο σπαραγμός, η πείνα, η ασθένεια, η επιδημία, ο θάνατος κάνει την επέλασή του, γιατί απλούστατα την αφήσαμε έρμαιο, ακάλυπτη μπροστά στα πιο παιδαριώδη, επιφανειακά, καιροσκοπικά, κίβδηλα, άπληστα και αδίστακτα συμφέροντα. Που συμβαίνει να είναι και τα πιο καλυμμένα από τον νόμο που τα ίδια κατασκευάζουν, τα πιο υποκριτικά, φαρισαϊκά και μισάνθρωπα, επικίνδυνα για τον ίδιο τον πλανήτη βαρβαρικά στίφη γραβατωμένων βαμπίρ που γέννησε ποτέ η ανθρώπινη Ιστορία.

Γι αυτό και, για να σώσουν την προνομιούχο θέση τους στην ιστορική αυτή φάση, επιδεικνύουν ένα θράσος που τους προσδίδει μια ανείπωτα τοξική γελοιότητα: Έχουν την αξίωση να τους αναθέτουμε μονίμως, σε αυτούς τους ίδιους που τοξινώνουν την ζωή του ανθρώπου, να σώσουν την ανθρωπότητα από τη δική τους καταστροφική δράση. Επιμένοντας να γαντζώνονται στα εξουσιαστικά οφίκιά τους, μην αφήνοντας την Ιστορία να προχωρήσει. Ποτέ δεν θα ευδοκιμήσει το δένδρο με αυτές τις συνθήκες. Και είναι φυσικό, ο Κύριος της Ιστορίας να το καταράται, όχι από εμπάθεια, αλλά από αναμφισβήτητη Γνώση.

Ο Χριστός δίνει εντολή για Ενότητα, θυσιαζόμενος. Οι πιστοί του δύο χιλιάδες χρόνια μετά, ταμπουρωνόμαστε σε φυλές, κάστρα, νησίδες φοβισμένων νοικοκύρηδων, αλλά και – αλλοίμονο – προνομιούχες ταξικές νησίδες. Ανίκανοι να θυσιάζουμε ούτε μία τρίχα μας. Ούτε μία μικρή παράγραφο από το μαγικό χειρόγραφο του ναρκισσικού μας μεγαλείου. 

Ο Χριστός δίνει εντολή για εσωτερικό αγώνα, ως προϋπόθεση για την δημιουργία ανθρώπινης κοινωνίας. Με σκοπό να απονευρωθεί μέσα μας η τάση τής αντίδρασης στην Ενοποίηση, η νοσηρή τάση της αντεπανάστασης. Η τάση για την ένταξη στο τοξικό στρατόπεδο των απλήστων «αρίστων», των παρασίτων που μισούν τους ταπεινούς παραγωγούς τού κοινωνικού πλούτου. Και εμείς οι κομμουνιστές δεν τον ακούμε, γιατί νομίζουμε ότι είναι «ακόμη μια θρησκεία», όπως αυτές που απλώς παρηγορούν με επέκεινα φαντασιώσεις. Τον διώχνουμε από τις επαναστατικές μας συζητήσεις, ως ιδεαλιστή, ως μεταφυσικό απολογητή των ταξικών μας αντιπάλων. Και γι αυτή μας την προκατάληψη, ας είμαστε δίκαιοι, φέρουν τεράστια ευθύνη οι οπαδοί του, που τον εγκατέλειψαν, τον πρόδωσαν και συντάχθηκαν με ό,τι εκείνος αλύπητα μαστίγωσε. Με το μόνο σινάφι που αλύπητα φραγγέλωσε. Με το σινάφι των καταπιεστών, των παρασίτων. Βέβαια, ο κομμουνιστής, κατά τεκμήριο έξυπνος άνθρωπος, δεν θα περίμενε κανείς να πέφτει σε τέτοιο σφάλμα, χάνοντας την κινητήρια δύναμη τής Πίστης στον απόλυτο, τον θεμελιακό Επαναστάτη. Όπως είναι αναπόφευκτο, κάποιοι όπως ο αγαπημένος Φιντέλ, το υποψιάζονται, αλλά δεν τολμούν να ψάξουν βαθύτερα, ειναι ακόμη πολύ πρώιμο ίσως. Και μένει έτσι το επαναστατικό μας δένδρο άκαρπο και ηττημένο. Δεν ανησυχώ, άλλωστε η ιστορία έχει πολύ δρόμο ακόμη. Οι νέοι των μελλοντικών επαναστάσεών μας, μάς ακούν και μας διαβάζουν. Στο μέλλον θα έρθουν οι Νίκες.

Ζούμε την ωραιότερη Μεγάλη Εβδομάδα εδώ και χρόνια, γιατί μας αποτρέπει από την «κανονικότητα» που κάποιοι συχνά την αξιοποιούν όχι και τόσο προς όφελός μας, και μας καλεί σε περισυλλογή, σε αυτοκριτική, σε αληθινή προσευχή «εις το ταμιείον μας», σε πιο ουσιαστική και όχι τυπική κοινωνία με φίλους, ξένους και εχθρούς. Η Πίστη μας δεν είναι μια απλή συνήθεια, αλλά αγώνας με τον επιφανειακό, τον αδιάκριτο, τον ανταγωνιστικό και τελικά τον θηριώδη εαυτό μας. Αλλά και εναντίον του τοξικού συστήματος που καθιστά άκαρπο το δένδρο τής κοινωνίας μας, εμμένοντας στην θέση του ότι ο άνθρωπος είναι ένα ανταγωνιστικό κτήνος. Επαναστατικά θα Αναστηθούμε – κι εμείς και το δένδρο μας – και πολύν καρπόν θα φέρει.

Μπασὸ...