Συνέντευξη του Κωστή Μπασογιάννη στην Μαίρη Ζαρακοβίτη και στο NOIZY

 Theater - Film

Ο Κωστής Μπασογιάννης  γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960. Σπούδασε Οδοντιατρική. Το 2005 αποφοίτησε από τη σχολή κινηματογράφου του New York College στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του σκηνοθέτησε τρεις σπουδαστικές ταινίες και δύο Art Videos. Έκανε μαζί με το Γιώργο Αλεξάνδρου την παραγωγή του Ντοκυμαντέρ «Kalacha» του Taj Chan Kalash Sharakat, με θέμα τα έθιμα της φυλής των Καλάς στο Ινντοκούς. Ήταν μέλος της ομάδας παραγωγής και επεξεργασίας  κινηματογραφικών σεναρίων «Breaktheegg». Το 2008 έκανε την ταινία μεγάλου μήκους “UNITAS”. Έχει σκηνοθετήσει αρκετές φορές και θεατρικές παραστάσεις. Είναι ένας άνθρωπος που αγαπά πολύ αυτό που κάνει και όταν μιλά για το σινεμά και το θέατρο σε μαγνητίζει. Με αφορμή τη σκηνοθεσία που κάνει στο Chameleon, βρεθήκαμε λίγο πριν την πρεμιέρα στο Studio Μαυρομιχάλη. Ευχαριστούμε θερμά τη Νατάσα Παππά που φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.

 

Ποια ήταν η κύρια ιδέα για το έργο; Πώς ξεκινά η ιστορία;

 
Ήταν μια ιδέα του Σπύρου Ανδρέα. Μου έφερε ένα κείμενο το οποίο στηριζόταν σε πέντε εγκλήματα που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στην Αμερική και βασικό χαρακτηριστικό αυτών των εγκλημάτων ήταν ότι είχαμε να κάνουμε με μια γυναίκα serial killer. Μέχρι τότε δεν υπήρχε πρωτόκολλο στο F.B.I. για γυναίκες serial killer. Μέχρι εκείνη την εποχή πίστευαν πως η γυναίκα ήταν ένα πλάσμα το οποίο δεν ήταν ικανό να διαπράξει φόνο. Βέβαια, στην ιστορία του εγκλήματος υπάρχουν γυναίκες το δέκατο όγδοο αιώνα που έχουν διαπράξει φόνους αλλά στην Ευρώπη. Στην Αμερική, υπήρχαν φορές που είχε διαπράξει έγκλημα γυναίκα και θεωρούσαν ότι είχε γίνει κάτω από το «μανδύα» της αυτοάμυνας. Αποφασίσαμε με τον Ανδρέα να το κάνουμε έργο λοιπόν όλο αυτό. Στο έργο μας, υπάρχει μια γυναίκα που συλλαμβάνεται επ’ αυτοφώρω να σκοτώνει ένα πελάτη. Οι αστυνομικοί είχαν πάει να πάρουν πληροφορίες γι’ αυτόν, καθώς ο νεκρός ήταν serial killer. Στην αρχή την περιθάλπουν, την πηγαίνουν στο τμήμα για κατάθεση και ενώ αρχικά θεωρούν ότι ο φόνος έγινε σε κατάσταση αυτοάμυνας, πολύ γρήγορα υποψιάζονται ότι έχουν στα χέρια τους τη πρώτη γυναίκα serial killer. Όλη η ιστορία του έργου στηρίζεται στις ανακρίσεις για να ομολογήσει η ύποπτη. Αυτό λέγεται police room drama. Το θέμα του έργου είναι ο ναρκισσισμός. Αυτό που οδηγεί τούτη τη γυναίκα σε αυτή τη κατάσταση είναι μια τυπική περίπτωση μιας ναρκισσίστριας. Ενός ανθρώπου που ζει στο δικό του κόσμο, κοιτά τον εαυτό του και μόνο και ο οποίος έχει οδηγηθεί μέσα από κάποια προβλήματα που είχε από παιδί σε αυτή τη κατάσταση.
Η βάση σας για να σκηνοθετήσετε αυτή την παράσταση ήταν ο ναρκισσισμός;

 
Προσπαθώ να κάνω ένα ψυχόγραμμα, όχι μόνο του κοριτσιού αλλά και των ανακριτών. Η ιδεολογία μου είναι πως δεν υπάρχει ποτέ ένας ένοχος. Πολλές φορές και ο ένοχος είναι θύμα. Μπορεί κάποιος άνθρωπος να κάνει μεγάλο κακό με έδρα την αγάπη.

 

Η σκηνοθεσία στο θέατρο πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι;

 Πριν από τρία χρόνια έκανα την «Όπερα της πεντάρας» στα Γιάννενα. Ο θίασος είχε πάνω από 25 άτομα. Την ίδια εποχή έκανα «Τα ορφανά» του Ντέννις Κέλλυ με τρία άτομα στο θίασο. Σε πληροφορώ ότι πιο δύσκολο ήταν «Τα ορφανά» και για μένα και για τους ηθοποιούς. Ήταν πιο δύσκολο να το κάνεις ενδιαφέρον γιατί όλο το έργο περικλείεται γύρω από τρία άτομα. Σε ένα έργο ακριβείας, έργο δηλαδή με δύο και τρία άτομα, έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις από τους ηθοποιούς. Τα έργα αυτά θέλουν «κέντημα».

  
Τηλεόραση, θέατρο ή σινεμά;

 
Η μεγάλη μου αγάπη είναι το σινεμά. Από εκεί ξεκίνησε το δικό μου ταξίδι στο όνειρο. Το θέατρο το εκτιμώ βαθύτατα. Το σινεμά έχει μεγαλύτερη δυσκολία, καθώς πρέπει να συνδυάσεις πολλά τεχνικά θέματα. Ο John Κασσαβέτης είναι η μεγάλη μου αδυναμία. Ξεκίνησε και έκανε σινεμά low budget. Το σινεμά έχει αλλάξει πολύ αλλά υπάρχουν ακόμα αρκετές καλές ταινίες για να δει ο θεατής. Στα φεστιβάλ βλέπεις υπέροχες ταινίες. Υπάρχουν ακόμα στην Αθήνα κάποια σινεμά που φέρνουν εκπληκτικές ταινίες που δεν είναι mainstream. Εκεί θα δεις πολύ όμορφα πράγματα. Το θέατρο από την άλλη είναι ο αέρας που αναπνέει για το σκηνοθέτη και τον ηθοποιό. Μου αρέσει να δουλεύω με ηθοποιούς. Η καλύτερή μου στιγμή είναι όταν έρχεται ένας ηθοποιός και μου λέει ότι μετά από τη συνεργασία μας έγινε λίγο καλύτερος. Η τηλεόραση έχει πολύ όμορφα ντοκιμαντέρ. Οι σειρές είναι πολύ της μόδας, αλλά εγώ δεν είμαι άνθρωπος που θα μπορούσα να σκηνοθετήσω σειρά. Εμένα μου αρέσει το σινεμά, με γοητεύει, μου αρέσει η παράσταση. Θα κάτσω δύο ώρες και θα παρακολουθήσω ένα πράγμα που θα τελειώσει εκεί. Αυτό είναι για μένα και το μεγαλύτερο μειονέκτημα στις σειράς. Το «to be continued”. Φαντάσου να δεις μια σειρά και όταν επιτέλους τελειώσει να πεις «τελικά δεν ήταν τόσο καλό». Αυτό είναι Βατερλό. (γέλια)

 
Μαίρη Ζαρακοβίτη

 

 

πηγή: ΝΟΙΖΥ

 

  

CHAMELEON: Το έγκλημα ως διεστραμμένη παραλλαγή της αγάπης

 Theater - Film

CHAMELEON
των Σπυρου Ανδρέα Παπαδάτου και Κωστή Μπασογιάννη
σε σκηνοθεσία Κωστή Μπασογιάννη

Αθήνα, 2018


Κάποιες ναρκισσιστικές συνταγές της Κόλασης

Ποιοι είναι οι μυστικοί αρμονικοί δρόμοι της φούγκας του Κακού; Τί ρόλο παίζει το κλειδί τού ναρκισσισμού στη σύνθεση και στην εκτέλεσή της; Πώς αυτή ελίσσεται στα περίπλοκα πεντάγραμμα του πνευματικού υποκόσμου; Με ποια διαδικασία ένα εξαίσιο δημιούργημα όπως ο άνθρωπος διαστρέφεται και αποσυντίθεται μέσα στο φίλαυτο άγχος τής αυτοθέωσης;

Το σύστημα των θεσμών συνεργεί με την μικρόνοιά του στην ύβρη. Αφού το μόνο που το ενδιαφέρει είναι να αποκαλύψει μια επιφανειακή, συμβατική αλήθεια, να σκαρώσει τυπολογίες, μοντέλα και πρωτόκολλα, αδιαφορεί πλήρως για το όν που παρατηρεί, την αληθινή φύση του, το μεγαλείο που φυλακίζεται πίσω από τις μπάρες του ναρκισσισμού και κραυγάζει την απελπισμένη ανάγκη του να απαλλαγεί απ´ αυτόν. Το σύστημα των θεσμών δεν δίνει δεκάρα για το τί μπορεί αυτό το ον να προσπαθεί να πεί. Αδυνατεί να αντέξει ούτε ένα δευτερόλεπτο επαφής με το θύμα του, τραβώντας το χέρι στο παραμικρό άγγιγμα. Αντιδρά μόνο τυπικά, σύμφωνα με τις νόρμες της εκάστοτε καθιερωμένης πολιτικής ορθότητας. Αδιαφορεί για το πώς ο ναρκισσιστικός ατομισμός προκύπτει ως αντίδραση στον κενόδοξο ναρκισσισμό τού συστήματος, για το ποια αδιέξοδα εκθρέφουν αυτό το ευπροσάρμοστο τέρας που ερευνά. Που σαν χαμαιλέοντας αλλάζει όλα τα χρώματα για να καταλήξει να υποταχθεί στη μοίρα του αφανισμού μέσα σε ένα τραγικό ταρατατζούμ: Μια ανάκριση-παράσταση, που μέσα της όλη η ουσία καμουφλάρεται σε κοινότοπα σχήματα. Που μοναχά ένας ευρισκόμενος σε οίστρο μπάτσος μόλις που κατορθώνει, μέσα από τις αναστολές του, να υποψιαστεί ότι υποκρύπτουν κάποια αλήθεια.

Οι εμμονές των θεσμών πηγάζουν από την ίδια την ασημαντότητά τους στο υπαρκτικό επίπεδο. Και η πιο κωμικοτραγική απ´ όλες είναι η εμμονή του μέτριου επιστήμονα - δημοσίου υπαλλήλου, που θέλει, λέει, να συνεχίσει τη μελέτη της κλινικής περίπτωσης, λες και πρόκειται να καταφέρει να βγάλει κάποιο συμπέρασμα.

Όταν ο Σπύρος-Ανδρέας μού έστειλε το πρώτο κείμενο του Χαμαιλέοντα, δέχτηκα αμέσως να το προχωρήσουμε μαζί, γιατί τα πρόσωπα αυτού του police room drama αντιστοιχούσαν σε τέσσερα αρχέτυπα που θα μπορούσαν να είναι αντιπροσωπευτικά τής σύγχρονης ναρκισσιστικής έκρηξης. Όχι μόνο η πόρνη Μπέλα αλλά και οι λειτουργοί τής πολιτείας που προσπαθούν να την χειραγωγήσουν είναι διαφορετικά πρόσωπα του ίδιου πολυκέφαλου τέρατος που πραγματεύεται η ιστορία μας. Ενός τέρατος που, αν έχουμε την απαραίτητη αυτεπίγνωση για ν’ αποδεχθούμε και οι υπόλοιποι (συντελεστές και θεατές) την σχέση μας μαζί του, το δράμα θα λειτουργήσει ακόμη καλύτερα.

Αυτό το δράμα που εκτυλίσσεται σ´ ένα ανακριτικό δωμάτιο του αστυνομικού τμήματος της Νέας Υόρκης με πρωταγωνιστές τέσσερις κλεισμένους στον προσωπικό τους κόσμο ανθρώπους, μπορεί να μας δώσει μια ελάχιστη γεύση μιας αλήθειας, που ο πολιτισμός μας αδυνατεί να συλλάβει: Ότι το έγκλημα είναι συχνότατα μια διεστραμμένη παραλλαγή τής Αγάπης.

Κωστής Μπασογιάννης

Οκτώβριος του 1983. Η Μπέλα εργάζεται ως ιερόδουλη στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Συλλαμβάνεται επ’ αυτοφώρω, έχοντας μόλις σκοτώσει έναν πελάτη της, ο οποίος καταζητείται ως κατά συρροή δολοφόνος, με πολλά και φρικτά εγκλήματα στην πλάτη του. Οι δύο ντετέκτιβ που αναλαμβάνουν την υπόθεση, ο Ντέξτερ και η Σάντρα, βέβαιοι στην αρχή ότι η Μπέλα ενήργησε σε νόμιμη άμυνα, σκοντάφτουν σε κάποια στοιχεία που υποδεικνύουν την Μπέλα ως κατά συρροή δολοφόνο των πελατών της. Ζητούν τη βοήθεια του Άλεξ, του ψυχαναλυτή εγκληματιών του FBI. Η δουλειά της τριμελούς αυτής ομάδας δυσκολεύεται από το γεγονός ότι, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, δεν έχει καθιερωθεί κανένα ενεργό προφίλ για τη γυναίκα κατά συρροή δολοφόνο. Οι δημόσιοι λειτουργοί που έχουν αναλάβει την υπόθεση είναι τρία επιπλέον «θύματα» της γοητευτικής κρατούμενης ή ο καθένας με τον δικό του τρόπο και για τον δικό του λόγο, προσπαθούν άδικα να την ενοχοποιήσουν;


ομάδα THREE

Οκτώβριος 2018

ο CHAMELEON επανέρχεται
στο Στούντιο Μαυρομιχάλη
Μαυρομιχάλη 134, Εξάρχεια
Από την Τετάρτη 3 Οκτωβρίου.

παίζουν οι ηθοποιοί:
Μαρία Γιαννιώτη
Σπύρος-Ανδρέας Παπαδάτος
Μαργαρίτα Καρακάση
Γιάννης Κοκορέτσας

σκηνοθεσία: Κωστής Μπασογιάννης
κείμενο: Σπύρος Ανδρέας Παπαδάτος, Κωστής Μπασογιάννης

σκηνογραφία: Στέλιος Κοτίδης
φωτισμοί: Κωστής Μπασογιάννης
video: Χρήστος Αποστολάκης
φωτογραφία – αφίσα: Βαγγέλης Ρασσιάς
βιντεοσκόπήσεις παράστασης: Γεώργιος Λογοθέτης
υπόλοιπο υλικό: Μαξιμιλιανός Γκοντορόζα
graphics: Guido Rafirantore
προβολή-επικοινωνία: Νατάσα Παππά

παραγωγή:  Σπύρος Ανδρέας Παπαδάτος
 
διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:
Κάθε Τετάρτη στις 21.15
Κάθε Πέμπτη στις 21.15
Πρεμιέρα: Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2018

 

Η συνεργασία μου με την ομάδα THREE αρχισε πριν από ενα χρόνο, όταν ο Σπυρος Ανδρέας Παπαδάτος μού έστειλε να διαβάσω την πρώτη γραφή του Χαμαιλέοντα. Τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί μέσα απ' αυτή θα μπορούσαμε ενδεχομένως να κάνουμε μια μελέτη της σχέσης των εξουσιαστικών θεσμών με την ακραία έκφραση της κοινωνιοπάθειας που μπορεί να οδηγήσει και στο πολλαπλό έγκλημα. Στο νου μου αμέσως παρουσιάστηκε το ζητούμενο της ανάπτυξης ιδιαίτερα εμπαθών σχέσεων των τεσσάρων ήδη υπαρχόντων χαρακτήρων και συγκρούσεων που να αποδίδονται δραματουργικά μέσω μιας γοργής ροής που θα ξεδιπλωνόταν εντός των ορίων μιας τυπικής ανακριτικής διαδικασίας.

Επεξεργαστήκαμε με τον Σπυρο Ανδρέα το αρχικό κείμενο για ένα τρίμηνο. Η συνεργασία μας ήταν κάτι παραπάνω από αρμονική. Θα την χαρακτήριζα ιδανική. Μετά από δώδεκα χρόνια γνωριμίας και δύο μαραθώνιες συνεργασίες στην UNITAS και στο SLV, γνωρίζουμε ο ένας τις αρετές του άλλου. Αλλά και σεβόμαστε τα χούγια μας. Στη συνέχεια, στις πρόβες, συνεχίσαμε να δουλεύουμε με το κείμενο, σε συνεργασία και με την ομάδα, τροποποιώντας το ή προσθέττοντας κάποια στοιχεία. Αυτή η διαδικασία της συνδιαμόρφωσης του κειμένου μαζί με τους ηθοποιούς είναι πολύ δημιουργική και μου αρέσει να την χρησιμοποιώ γιατί οδηγεί σε απρόσμενες επινοήσεις. Αυτά τα παράπλευρα συγγραφικά κέρδη της διαδικασίας των δοκιμών είναι μικρές γέννες οι οποίες λύνουν προβλήματα και καλύπτουν κενά που είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν στο αρχικό κείμενο, αφού η φαντασία του συγγραφέα δεν επαρκεί πάντα για να ολοκληρώσει το έργο.

 

Στον Χαμαιλέοντα το ζητούμενο ήταν να εκφραστεί όχι μόνο η σύγκρουση των αρχών με μια γυναίκα ύποπτη για πολλαπλες δολοφονίες, αλλά και οι τριβές των διαφορετικών χαρακτήρων των κρατικών υπαλλήλων. Στην ιστορία μας η ύποπτη έρχεται αντιμέτωπη με τρία σύγχρονα αρχέτυπα, που στην ουσία εκφράζουν τρία πάθη: του ανομολόγητου πόθου, της έπαρσης της αυθεντίας και του συμπλέγματος κατωτερότητας. Αυτά τα πάθη εδώ χαρακτηρίζουν τρείς κρατικούς λειτουργούς, αλλά μπορεί κανείς να πει γενικά ότι αποτελούν αφετηρίες του πόθου για εξουσία. Για τη βία, δηλαδή που κατευθύνεται προς τον κατά τεκμήριο κατώτερο, ασθενέστερο, άρα δυνάμει επιθετικό και επικίνδυνο και κατ' επέκτασιν «κακό». Η αρχική, λοιπόν, περίθαλψη μιας βιασμένης γυναίκας, με την παραμικρή υποψία ότι εκείνη παραπλάνησε τις αρχές, γίνεται υπόγειο μίσος αλλά και φόβος, αισθήματα που εκφράζονται με μια υποτιμητική προσπάθεια χειραγώγησης προς την κατέυθυνση της ομολογίας, ανεξάρτητα αν πρόκειται για αθώα ή ένοχη. Όλα, βεβαίως, καλύπτονται από τον επιστημονικό μανδύα, το άλλοθι της μεθόδου.

Η τελική έκβαση μπορεί να μην ακυρώνει την όλη διαδικάσία, αλλά ξεσκεπάζει πολλά στοιχεία όχι μόνο για την πόρνη, αλλά και για τον χαρακτήρα και τον ρόλο των ανακριτών της. Για την υφή και την βαθύτερη φύση της μηχανιστικής εξουσίας που δεν βασίζεται στην σχέση αλλά στην νομή που οδηγεί στους ψυχρούς νόμους ενός άψυχου κράτους. Προσπαθήσαμε με την ομαδα THREE να αποδώσουμε αυτές τις κόντρες με μια σειρά από διαλόγους που αργά οδηγούν σε μια φυσική ομολογία, που δεν απεσπάσθη αλλά πήγασε αργά ως μόνη λύση από τα σπλάχνα της ύποπτης.

Ευχαριστώ τον Σπύρο Ανδρέα Παπαδάτο, τη Μαργαρίτα Καρακάση, την Μαρία Γιαννιώτη και τον Γιάννη Κοκορέτσα για την υπέροχη συνεργασία που στηρίχτηκε στην απροϋπόθετη και αδελφική αλλά και τιμητική εμπιστοσύνη που μου έδειξαν.

Κωστής Μπασογιάννης

Το θεατρικό έργο «CHAMELEON» των Σπυρου Ανδρέα Παπαδάτου & Κωστή Μπασογιάννη γράφτηκε στη Αθήνα το 2017 και πρωτοανέβηκε στο Θέατρο Ελπίδας στην Αθήνα τον Μάιο του 2018. Τον Οκτώβριο του 2018 ανέβηκε στο Στούντιο Μαυρομιχάλη στην Αθήνα.
__________________________