Συνέντευξη του Κωστή Μπασογιάννη το “Πρώτο Πλάνο” του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Theater - Film
Thoughts

Συνέντευξη του Κωστή Μπασογιάννη στην εφημερίδα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης «Πρώτο Πλάνο» και στο Βαγγέλη Ρητά, με αφορμή τη συμμετοχή της ταινίας του «UNITAS” στο τμήμα Digital Wave του φεστιβάλ.

διαβάστε την συνέντευξη εδώ:

Βαγγέλης Ρητάς: Στην ταινία σας τα εκφραστικά μέσα εναλλάσσονται. Τι θέλατε να πετύχετε με αυτή την επιλογή σας;

Κωστής Μπασογιάννης: Το τεράστιο οπλοστάσιο εκφραστικών μέσων που διαθέτει από τη φύση του ο κινηματογράφος πάντοτε με γοήτευε. Η απλή ιστορία της συγκεκριμένης ταινίας κυριολεκτικά κραύγαζε και μου διαπερνούσε το νου το αίτημα της να μη τσιγκουνευτώ και να της  χαρίσω  μία μορφική αρματωσιά όσο το δυνατόν πιο πλούσια, στα πλαίσια βέβαια των δυνατοτήτων της παραγωγής. Έτσι δεν δίστασα να παραθέσω ατμοσφαιρικές και ανορθόδοξες μοντάζ σεκάνς δίπλα σε τυπικούς διαλόγους, που καταλήγουν σε άγριες ρεαλιστικές σκηνές κρίσεων και σε τυπικά στημένες νατουραλιστές σκηνές με χαρακτήρα εστέτ.  Με τον τρόπο αυτό η κάθε σκηνή αποκτά μια αυτονομία, μια και δεν είναι μοναδικός στόχος της ύπαρξής της η υπηρέτηση της πλοκής της ιστορίας, αλλά και η δημιουργία ενός γοητευτικού θεάματος. Μόνο που στην UNITAS η γοητεία δεν επιδίωξα να είναι ούτε γκλαμουριά ούτε  στείρα επίδειξη τεχνικής. Προσπάθησα απλά να χτίσω μια ατμόσφαιρα γοητείας του κακού, όπου μέσα της θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και κάποιοι συμβολισμοί. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν σπάσει κάπως αυτό που λέμε «συνέπεια»

Βαγγέλης Ρητάς: Κατά πόσο το αποτέλεσμα της ταινίας αποδίδεται στους ηθοποιούς σας και πως δουλέψατε με αυτούς;

Κωστής Μπασογιάννης: Η ταινία υποστηρίχτηκε πολύ από τους ηθοποιούς.  Δουλέψαμε πολύ στις πρόβες την ρεαλιστική πειστικότητα των χαρακτήρων και των διαλόγων, κάτι που πίστεψα σχεδόν φανατικά ότι θα έδενε αρκετά καλά και αντιστικτικά με τον εξπρεσιονισμό κάποιων άλλων σκηνών και με τους διαφόρους συμβολισμούς που επιδίωξα. Ο Σπύρος Ανδρέας Παπαδάτος και η Κατερίνα Σαβράνη δούλεψαν μαζί μου με πάθος κάθε σκηνή. Ο Παπαδάτος δίδαξε την Σαβράνη τον τρόπο να μετατραπεί σε Λατινοαμερικάνα. Με την επιμονή και το πείσμα της πιστεύω ότι η Κατερίνα τα κατάφερε. Πολλά σημεία έγιναν εφικτά χάρη στον αυτοσχεδιασμό.  Στο σημείο αυτό οδηγοί μου είναι οι Κασσαβετικοί τρόποι καθοδήγησης, που χαρακτηρίζονται από μία ελαστικότητα και ελευθερία στην ερμηνεία. Εξελίσσαμε συνέχεια τους διαλόγους για να πετύχουμε την μεγαλύτερη δυνατή ευστοχία.  Η παρουσία τέλος της εκφραστικότητας της Αθηνάς Παππά στο ρόλο της τραγουδίστριας  δείχνει  πόσο καταλυτικά μπορεί να λειτουργήσει στο σινεμά ο καλός ηθοποιός λέγοντας απλά ένα τραγούδι.

Βαγγέλης Ρητάς: Έχετε δουλέψει και στο θέατρο ενώ αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία σας. Πόσο διαφορετική υπήρξε η δημιουργία της για σας;

Κωστής Μπασογιάννης: Ελάχιστες και περισσότερο διαδικαστικές διαφορές. Όσο και αν πολλοί επιμένουν ακόμη να διαχωρίζουν αυστηρά τις τέχνες του Θεάτρου και του Κινηματογράφου, πιστεύω ότι εκατό χρόνια κινηματογράφου έχουν επηρεάσει καταλυτικά τον τρόπο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Τόσο πολύ, που  όλες οι δραστηριότητες της ζωής μας, οι εντυπώσεις,  η εμπειρία, η γνώση, ακόμη και η βαθύτερη μέθεξη των όντων περνάει σε μας πλέον μέσα από ένα «μετακινηματογραφικό βλέμμα».  Έτσι και το Θέατρο δεν είναι πια εκείνο που ήταν πριν εκατό χρόνια. Στην παράσταση  που ανεβάσαμε τον Μάιο, χρησιμοποίησα βίντεο, κινηματογράφο ζωντανή μετάδοση και θέατρο, σχεδόν ισότιμα. Η δημιουργία είναι πάντα η ίδια, αλλάζουν μόνο λεπτομέρειες. Και για όσους επιμένουμε να πειραματιζόμαστε και να κάνουμε έρευνα, μέχρι να πούμε το «Εύρηκα», μέσα στο εργαστήριό μας γίνονται σημεία και τέρατα. Αναμιγνύουμε πράγματα με τρόπους που κάποιοι θα το θεωρούσαν ιεροσυλία. Έχεις κάποια όπλα και τα χρησιμοποιείς με τον τολμηρότερο δυνατό τρόπο, με αποκλειστικό σκοπό να λειτουργήσουν μαγικά στον αποδέκτη θεατή και όχι απλώς να κατασκευάσεις κάτι αλλόκοτο. Αυτή θεωρώ ως βάση της δημιουργίας και ισχύει σε όλες τις τέχνες.

Βαγγέλης Ρητάς: Τι σημαίνει για σας η δημιουργία μιας ταινίας; Το γεγονός ότι με τη χρήση της νέας τεχνολογίας η κατασκευή της είναι πιο εύκολη υπάρχει περίπτωση να υπονομεύει το τελικό αποτέλεσμα ή το αντίθετο;

Κωστής Μπασογιάννης: Δεν νομίζω ότι η δημιουργία μιας ταινίας είναι πιο εύκολη σήμερα. Απλά κάποια μέρη της διαδικασίας  της παραγωγής  είναι πιο εφικτά σε σχέση με το παρελθόν. Κι αυτό γίνεται γιατί δεν απαιτούνται πια οι χρονοβόρες και πανάκριβες διαδικασίες που  κυριολεκτικά εξουθένωναν τον δημιουργό οικονομικά και κυρίως τον περιόριζαν καλλιτεχνικά. Παρ’ όλο ότι είμαι λάτρης της αισθητικής του celluloid, όχι μόνο στο αποτέλεσμα αλλά και σε όλα τα στάδια παραγωγής,  πιστεύω η ψηφιακή εξέλιξη όχι μόνο δεν υπονομεύει το αποτέλεσμα, αλλ’ αντιθέτως δίνει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες σε όλους τους ενασχολούμενους με το σινεμά. Αυτό που ευτυχώς υπονομεύεται από αυτή την εξέλιξη, είναι ένας εξωπλασματικός τεχνικός ακαδημαϊσμός που έχει ήδη σχεδόν εκπνεύσει, και κάνει τους τελευταίους του άτεχνους σπασμούς  στις μέρες μας, επιβάλλοντας ακόμη τεχνικούς σεναριακούς και σκηνοθετικούς νόμους και συνταγές. Όσοι θα υποκύψουν στο φόβο μιας τέτοιας αναχρονιστικής κριτικής, κατασκευάζουν άψυχα πράγματα, που ποντάρουν μόνο στο να βρουν αποδοχή από το ταλαιπωρημένο κοινό της εποχής μας με κοινοτοπίες και μπόλικη πολιτική ορθότητα.

Ο Σπύρος Ανδρέας Παπαδάτος και η Κατερίνα Σαβράνη στην UNITAS